De Bosraad gaat iedere laatste vrijdag van de maand het veld in onder leiding van de Jochem van Gooswilligen, beheerder Bos en Natuur van de gemeente. Ter plaatse zie je immers beter dan achter een vergadertafel wat er gebeurt en wat de stand van zaken is.
14 juni 2024, Ede Ecozone de Klomp
De maandelijkse excursie ging naar de Ecozône De Klomp. Een gebied dat als compensatie is ingericht voor de aanleg van het bedrijventerrein A12.
Het voormalige agrarische gebied werd een kleine tien jaar geleden ingericht voor de natuur. Aan de ene kant van de weg was plaats voor een akker waar akkerkruiden zich kunnen ontwikkelen tussen het gewas. In dit geval zou er rogge moeten staan, maar door de vele regen was die niet opgekomen. De akkerkruiden, zoals korenbloem stonden er gelukkig wel.
Aan de andere kant van de weg zijn delen van de rijke toplaag afgegraven, zodat op de arme grond nieuwe vegetatie zich zou kunnen ontwikkelen. Dat dit een succes is geworden, hebben we kunnen bewonderen: op het voormalige weiland staan nu orchideeën, ogentroost, hengel en nog veel meer bizondere planten die het goed doen op arme grond.
Ook werden er een aantal poelen uitgegraven, zodat o.a. de kleine watersalamander weer terug zou kunnen keren. Aan het gekwaak te horen, hadden ook de kikkers de weg naar het water gevonden. In één van de poelen zagen we een Dodaars. In een andere poel had de watercrassula zich gevestigd. Dat is een invasieve soort, die je liever niet hebt, want die zorgt voor verlanding op den duur en is heel moeilijk te bestrijden. Jochem ziet het voorlopig aan en hoopt er het beste van. Rond de poelen zijn singels aangelegd met voedsel en bescherming voor vogels.
Op het niet afgegraven gedeelte worden Exmoor-paarden gehouden, die ervoor zorgen dat het gebied open blijft. Al is verbossing nog steeds een uitdaging, omdat het terrein bij uitstek geschikt is voor wilgen, die, als je er niets aan doet, het hele gebied zouden dichtzetten. Maaien dus.
De Ecozône De Klomp gaat een verbinding vormen naar de Groene Grens aan de overkant van de A12. Om die verbinding voor kleine zoogdieren en reptielen tot stand te brengen, wordt in het najaar een faunaduiker onder de A12 aangelegd. Dat wordt een belangrijke verbinding tussen de Ecozône en het Binnenveld. Het zal interessant zijn om het gebied weer te monitoren nadat die verbinding is aangelegd.
17 mei 2024, Otterlo de Zanding
De maandelijkse excursie van de Bosraad ging dit keer naar de Zanding in Otterlo. Jochem heeft ons weer rondgeleid en er veel over verteld. Het gebied heeft een te grote recreatiedruk en we waren benieuwd welke maatregelen zijn en worden getroffen om de natuur daar te behouden en, waar nodig, te herstellen.
De entree van de Zanding is door de loop der jaren twee keer zo breed geworden. Om die weer te versmallen, zijn er aan weerszijden stammen gelegd. Of dat helpt, moeten we afwachten. In ieder geval worden de stammen nu graag gebruikt als picknickplaats.
Jochem legde uit dat voor de natuur vooral de overgang tussen heide en zand van belang is. De zandzadelprinkhaan heeft beide habitats nodig voor overleving en ook de zandhagedis vind je op die plekken. Aan het behoud en herstel van die plekken wordt dus veel aandacht besteed.
We hebben gezien wat er wordt gedaan om de recreatiezonering van de provincie uit te voeren. Op de Zanding blijven de grotere, brede paden behouden. Vaak zijn die ook historisch bepaald. Maar de olifantenpaadjes worden afgesloten door er stammen en takken voor te leggen. Jochem is ook van plan om bij de entree van de Zanding dit soort maatregelen uit te leggen aan de recreant die op de Zanding wil gaan wandelen. Dat leek ons een goed idee.
In het algemeen is het goed voor de natuur om afwisseling te hebben. Dus niet alleen zand, maar afwisseling met heide en andere plantjes. Een mozaiek dus. De blauwvleugelsprinkhaan gedijt goed in een dergelijk afwisselend gebied.
De gevolgen van de te grote stikstofdepositie op het gebied hebben we ook gezien. Door het grijs kronkelsteeltje, ook wel ‘tankmos’ genoemd, worden grote stukken van het zand vastgelegd, waardoor dat niet meer kan stuiven. Bovendien is het tankmos een invasieve exoot, dus sowieso slecht voor de natuur.
We liepen verder naar een prachtig stukje heischraal grasland. Vroeger bekend als het ‘paasvuurveld’. Volgens Jochem van topkwaliteit. Goed te zien door de enorme hoeveelheid wilde plantjes die erop voorkomen. Een feest voor de ecologen onder ons.
Langs dat veld loopt de Karweg. Jochem heeft verteld, dat de gemeente van plan is om die weg af te waarderen. De weg wordt alleen gebruikt door de bewoners van de recreatiebungalows in het Karweg-gebied, dus de afwaardering volgt de feitelijke situatie. Er verandert niets.
Het Karweg-gebied is onderdeel van het inrichtingsplan voor het voormalige voetbalveld aan de Onderlangs. Ooit waren daar woningen gepland, maar uiteindelijk is besloten om die woningen aan de Weversteeg te gaan bouwen en het voetbalveld terug te geven aan de natuur. Dat was nu al te zien, toen we daar doorheen liepen. De natuur keert snel terug, als we die met rust laten.
Terug op het beginpunt van ons rondje Zanding bedanken we Jochem voor de interessante rondleiding. We hebben weer veel geleerd en gezien.
Jeannet Hubbeling
6 december 2023 – Edese Bos
De Bosraad kreeg onlangs het verzoek van het team Natura 2000 van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)om op hun jaarlijkse teamdag op 6 december j.l. kennis te maken met het Natura 2000 gebied Veluwe en met de Bosraad Ede.
De leden van het team waren geïnteresseerd in het gebied zelf. Bij voorbeeld welk soorten er voorkomen en welke specifieke interventies worden genomen om de natuur te herstellen. Verder waren ze benieuwd naar de rol en invloed van de Bosraad op het beheer van het gebied. Met name wilde het team meer weten over de meerwaarde van de Bosraad en over de uitdagingen die de Bosraad bij haar activiteiten tegenkomt.
Aan dat verzoek wilde de Bosraad natuurlijk graag voldoen en zij stelde voor het team van LNV een interessant programma op.
Voorafgaand aan de veldexcursie heeft Evert van Amerongen (voorzitter bosraad) aan de aanwezige teamleden van LNV vertelt wat de Bosraad is, wat zij doet en met name wat zij zoal gedaan heeft voor de Edese bossen. Die introductie vond plaats in Parkhotel de Bosrand. Daarna gingen we de kou en de bossen in.
Op de eerste stop heeft Jochem van Gooswilligen (bosbeheerder gemeente Ede) uitleg gegeven over het herstel van de oude boscomplexen en over de dilemma’s en keuzes die daarbij moeten worden gemaakt. De uitleg vond plaats op plekken waar goed te zien was waar ingrepen zouden moeten worden gedaan en waar de natuur vooral met rust zou moeten worden gelaten.
Op de tweede stop heeft Arnold van den Burg (ecoloog en bioloog) uitgelegd welke gevolgen de zeer hoge stikstofdepositie op het Natura 2000 gebied Veluwe heeft. Hij liet bij voorbeeld zien dat de strooisellaag niet meer voldoende wordt afgebroken met alle gevolgen van dien. Ook werd besproken in hoeverre bekalking een oplossing voor die verzuring zou kunnen zijn.
Tijdens de derde stop kregen de teamleden een korte cursus blessen van Jochem, waarna iedereen aan de slag ging om op een bosperceel te bepalen welke bomen mochten blijven staan en welke beter verwijderd zouden kunnen worden.
Tijdens de presentaties werden vragen gesteld die zeer to the point waren en getuigden van interesse in en kennis over de zorgwekkende staat van de natuur in de Natura 2000 gebieden in het algemeen en de Veluwe in het bijzonder.
Al met al was de veldexcursie heel zinvol, zowel door de presentaties van Jochem en Arnold, als door de individuele gesprekken die de aanwezige Bosraad-leden onderweg hadden met de teamleden van het ministerie. Ik denk dat ze een goede indruk hebben gekregen van onze missie en onze werkzaamheden en de aanwezige Bosraad-leden hebben kennis kunnen maken met een groep geïnteresseerde en bevlogen ambtenaren.
Opgetekend door Jeannet Hubbeling
Foto’s van Suzette Stumpel
28 juni 2019 – De Zanding
Met een bijzonder kleine afvaardiging van de Bosraad hebben we kunnen zien wat er op het gebied van de Zanding weer veranderd is (na alle commotie rond het afsluiten van het Otterlose Bos).
De kwaliteit van het heideterrein is relatief goed te noemen, hoewel de diversiteit veel beter kan. De heidecorridor is nu ook doorgetrokken op het gebied van Park DHV en kan zich nu dus volop ontwikkelen voor bij voorbeeld (grote) insecten en zandhagedis. Er is een flinke oppervlakte open zand waar blauwvleugelsprinkhaan voorkomt en waar zich pioniersoorten als borstelgras vestigen. Een groep vrijwilligers is actief om de hei open te houden. Ze halen vooral Am. vogelkers en dennen weg. Op de hei staan relatief veel eiken. Discussie om hiervan wat meer weg te halen. Het gebied is van belang voor de zeldzame en beschermde zadelsprinkhaan. De nimfen hiervan eten vooral gele composieten en daarvan zijn er hier maar erg weinig. Hoe kan dit verbeterd worden? Op allerlei vlakken blijkt hier maatwerk nodig: open kappen, bekalken, recreatie et cetera.
Verder zagen we nog een mooi stukje loofbos dat sinds kort in gemeentehanden is.
Suzette Stumpel. Foto’s: Jochem van Gooswilligen en Suzette Stumpel. Foto rechts: sporen zandhagedis.
29 maart 2019 – Roekel
Zoals altijd staat de laatste vrijdagmiddag van de maand in het teken van de excursie voor de bosraad. Iedereen werd om 14:00 welkom geheten bij het eetcafé De Roek op de Hartenberg, waarvandaan de excursie naar het naastliggende gebied Roekel begon. Het weer was goed, de zon scheen volop, tot tevredenheid van velen aanwezigen. De invulling van de excursie was een wandeling langs bijzondere plekken in het gebied Roekel. Tijdens de wandeling vertelde Jochem uitgebreid over het gebied Roekel. Martijn (stagiair bij de Gemeente Ede) legde het een en ander uit over zijn resultaten en aanbevelingen voor het gebied wat betreft bosverjonging. Op dit gebied ligt er een opgave in het beheer van de komende jaren. De bedoeling is om de komende dunningsronden meer te gaan verjongen. Dit is nodig om te zorgen dat er ook in de komende generaties verschillende bosopstanden van verschillende leeftijden aanwezig zijn. Hiermee wordt het geïntegreerde bosbeheer in de praktijk gebracht. Na een gezellige en interessante wandeling door het bosgebied Roekel ging iedereen rond 15:30 met tevredenheid naar huis.
Martijn/Jochem van Gooswilligen. Foto’s Dick Spijker (klik voor vergrotingen)
22 februari 2019 – Voormalig MOB-complex aan de Fransekampweg, Bennekom
Onder leiding van Jochem kregen we toegang tot het terrein dat meestal is afgesloten voor publiek. Het wordt beheerd door gemeente Ede en onderhouden door de vrijwilligers van A Rocha, die dit terrein vijf jaar geleden hebben geadopteerd. Voorzitter van de groep John Smits, projectmanager bij Staatsbosbeheer, vertelde over het werk van de groep: er is al veel terrein open gemaakt, er zijn weer stukjes heide. Er is een oude opslagplaats als vleermuiskelder bestemd, waar dit jaar zowaar een vleermuis is waargenomen. Er worden regelmatig zandhagedissen gezien, die de dreigende verbossing van het gebied overleefd hebben. Deze soort moet nodig gemonitord worden. Verder staan er nogal wat bramen. Op de paden veel bosaardbei. Er zijn nog steeds wat open zandige plekken, potentieel botanisch en entomologisch waardevol. Volop wilgen, een plek met adelaarsvaren en veel bosbes.
Bij de twee blusvijvers is de oever opengekapt, zodat er weer licht op het water kan vallen. Als de vegetatie weer ontwikkeld is zal Marcel nog eens gaan kijken naar interessante soorten.
We hebben geadviseerd het vrijkomende hout (niet voldoende voor de biomassacentrale, maar toch een flinke hoeveelheid) zoveel mogelijk aan de buitenkant van het terrein te leggen, zodat daar een soort wal ontstaat. Deze kan op de lange duur misschien het huidige hek vervangen.
Er staat een groepje populieren die erg snel aan het uitgroeien zijn. Ons idee: weghalen nu het nog kan.
Verbinden met andere heideterreinen zou het gebied waardevoller maken. Misschien kunnen we het oude idee van herinrichting van de akkers langs de Dikkenbergweg weer van stal halen.
Vervolgens gekeken bij het bosterrein langs de Prins Hendrikweg waar een aantal jaren geleden de grote Amerikaanse eiken zijn gekapt. Het ziet er nogal rommelig uit, maar misschien zijn er ook potenties. Zo staat er bv heel wat jonge hulst, berk en zomereik. Er is een stagiair die naar bosverjonging gaat kijken. We zijn benieuwd.
We namen afscheid bij een ballet van maar liefst vijf buizerds in de lucht.
Suzette Stumpel, tekst en foto’s (klik voor vergrotingen)
Opengemaakt heideterrein, een van de blusvijvers en bosverjonging te zien in het gedeelte waar Amerikaanse eik
is gekapt (ong 5 jaar geleden)
25 januari 2019 – Omgeving hertenreservaat
Een bezoek gebracht aan de omgeving van het hertenreservaat om de werkzaamheden daar in ogenschouw te nemen. De foto’s van het winterse bos hieronder zijn gemaakt door Suzette Stumpel en Geen Broere (klik voor vergrotingen)
